Bebeklerin ve Çocukların Gelişimlerini Değerlendirmenin Önemi - Hangi durumlarda gelişimsel desteğe

Nasıl bir anne adayı, hamile olduğunu öğrendikten itibaren doğuma kadar düzenli olarak doktor kontrolüne gidiyorsa, bebeklerin de doğumlarından itibaren düzenli olarak gelişimleri izlenmelidir. Fiziksel/Biyolojik Gelişim alanı ile daha çok Çocuk Doktorları ilgilenirken, bilişsel, sosyal ve duygusal alanlar ağırlıkla gelişim/eğitim psikologlarının ve çocuk gelişim uzmanlarının mesleki alanına girer.

Bilişsel ve Dil Gelişimi, Psiko-Motor Gelişim, Sosyal-Duygusal Gelişim (Öz-bakım da bu alan kapsamında ele alınır) alanlarının birbirleriyle uyumlu olarak ilerleme göstermeleri beklenir. Düzenli kontrollerde erken tespit edilen aksaklıkların giderilmesi, çocuğun bütüncül gelişiminin desteklenmesi açısından hayati önem taşıyabilir. Gelişimsel gecikmeler ne kadar geç yaşlarda tespit edilirse, akranlar ile arasındaki farkın kapanması o kadar zorlaşır. Gelişimsel taramalar, yaygın gelişimsel bozuklukların erken tanı konulabilmesini ve çocukların gelişimsel ihtiyaçlarının tespit edilmesini sağlar. Bu doğrultuda taramalarda tespit edilen ihtiyaçların desteklemesi için çocuğa özgü planlanan erken müdahale programları ile gelişimsel riskleri en aza indirmek mümkündür.

Genelde gelişimsel desteğe ihtiyacı olan bebeklerin ve çocukların ebeveynlerinin bunu kabul etmesi biraz zaman alır. Bu kabul sürecinin uzaması, çocuğun gelişimini daha da sekteye uğratabilir. Bu nedenle, gelişimsel taramalar için bir şeylerin ters gitmesini beklemeden, bu taramaların bebeklerin ve çocukların rutin sağlık kontrolleri kapsamında görülmesi yerinde olur.

Ülkemizde gelişimsel izleme için kullanılan çeşitli ölçme araçları vardır. Bazıları sadece ebeveynlerden bilgi alırken, diğerleri bebek ya da çocuk ile uygulamalar yaparak gelişim sürecini değerlendirir.

Peki ya hangi ayda bebeğiniz, hangi yaşta çocuğunuz hangi becerileri göstermiyorsa destek almakta gecikmemelisiniz?

0-4 ay

Çocuğunuzun kasları çok gevşek (kendi kendine toplu duramıyor) ya da kasları çok katı ise

Çocuğunuz aşırı derecede ağlıyor ise

Çocuğunuz geriye yay gibi eğiliyorsa

Seslere tepki vermiyorsa

Duyusal- Haraket oyunları oynarken ilgi göstermiyor veya tepki vermiyorsa

Beklenilen kadar beslenmiyorsa

Sesler çıkarmaya başlamadıysa

Tanıdık yüzlere (özellikle anneye) tepki vermiyorsa

4-8 ay

Tanıdık yüzlere karşılık vermiyorsa

Agulamıyor ya da sesler çıkartmıyorsa

Ses çıkarmayı öğrenmiyorsa

Yerde oynarken dönmeyi öğrenmediyse

Ayakları ile oynamıyorsa/ellerindeki objelerin yerini değiştirmiyorsa

Bakım verenlere karşı ilgisizse

8-12 ay

Bakım verenlere karşı ilgisizse

Agulamıyor ya da sesler çıkartmıyorsa

Oturmaya, emeklemeye ya da ayakta durmaya başlamadıysa

Ayakları ile oynamıyorsa/ellerindeki objelerin yerini değiştirmiyorsa

Ona tutulan oyuncaklarla ilgilenmiyorsa

Katı gıdalar yemeği öğrenmediyse

1-2 yaş

İletişime geçmek için kelimeleri ya da eylemleri kullanmıyorsa (kucaklanmak için kollarını sallaması ya da kaldırması gibi)

Etrafta hareket etmek istemiyorsa

Başkalarına tepki vermiyorsa

Tanıdık insanların dikkatini/ilgisini aramıyorsa

2-3 yaş

Oynamak ilgisini çekmiyorsa

Çok fazla düşüyorsa

Küçük nesneleri kullanırken zorlanıyorsa

Basit yönergeleri anlamıyorsa

Çok fazla kelime kullanmıyorsa

Kelimeleri anlamlı ifadelerle birleştiremiyorsa

Yiyeceklere karşı ilgisizse

Başkalarına karşı ilgisizse

3-5 yaş

Başkaları tarafından anlaşılmıyorsa

Akıcı konuşma veya kekemelik problemi varsa

Diğer çocuklarla oynamıyorsa

İletişim kuramıyorsa

Tuvalete gidemiyor ya da kendini yıkayamıyorsa.

Yukarıdaki yaş aralıklarında yazanlar size tanıdık geliyorsa bir uzmana başvurmakta geç kalmayın. Gelişimsel izleme, gelişimsel destek, gelişimsel değerlendirme hizmeti almak için iletişim/randevu sekmesinden bize ulaşabilirsiniz.