Psikoloji Alanında Okuyanlar Ve Çalışanlar İçin 10 Dizi

1) In Treatment: 3 sezonda toplam 106 bölümü yayınlanmış bu dizide bir terapistin (her sezon için ayrı ayrı) 4 vakasının ve kendi süpervizörü/terapisti ile görüşmelerinin süreçleri aktarılıyor. Terapi ve/veya psikolojik danışmanlık süreçlerini anlamak için çarpıcı örnekler izleyicinin karşısına çıkıyor: Çift terapisi, ergen terapisi, transferans-counter transferans süreci, etik ikilemler, terapistin iş hayatının etkilerinin özel hayata yansımaları, terapistin süpervizyon süreci. Bir psikoloji/pdr öğrencisi bu diziyi izlerken tercihen alt yazılı izlememelidir. Çünkü alt yazı okuyacağız diye terapi sürecinde terapist-danışan ilişkisi sırasındaki sözel olmayan ipuçlarını kaçırabilirler.

2) Shameless (USA version): Maalesef (diyorum çünkü ülkemizde bu dizinin hakkının verilerek uyarlanabilmesi için sansür denen şeyin olmaması gerekiyor) Türkiye versiyonu da çekilen bu dizinin Amerikan versiyonun her bölümü ayrı bir analiz konusu. Bu sene kasım ayında 8.sezonu başlayacak olan bu diziye özellikle ebeveynlik stillerini ve bu stillerin çocukların eğitim hayatlarına nasıl yansıdıklarını örneklendirmek için derslerimde yer verdim. Ama tabii ki dizi bununla sınırlı kalmıyor. Bronfenbrenner’in ekolojik kuramındaki sistemlerin nasıl işlediğini, Adler’in doğum sırası ve bunun kardeşlerin kişilik yapıları üzerindeki etkileri hakkındaki fikirlerinin somut örneklerini, psikiyatrik bozuklukların kalıtsallığı, eşcinsel ilişkiler, cinsiyet rollerine dair kalıp yargılar, evlat edinme/koruyucu aile olma süreçleri, infertilite psikolojisi gibi psikolojinin bir çok konusunu bu dizi aracılığıyla ele alabilir, somut örneklerle konuları daha kolay içselleştirebilirsiniz.

3) This is Us: 2018’de 3. sezonunun yayınlanmasını sabırsızlıkla beklediğim hikaye içinden hikaye çıkan nefis bir aile öyküsü. Flashbackler sayesinde çocukluktaki geçmiş yaşantıların yetişkinlikteki etkilerini görebilmek çok çarpıcı. Irk farklılığının yarattığı kültürel farklılığın evlat edinilmiş olmakla beraber getirdiği psikolojik çelişkilerin aile dinamiğine dramatik şekilde yansıtabilmesiyle de gönlümü kazanmış bir dizi bu. Anne-ergen kız ilişkisindeki kusurların yetişkinlikte obeziteyle nasıl ilişkilendirildiğini anlayabilmek açısından da çok güzel bir örnek sunuyor. Öz-güven ve öz-saygı kavramlarının içini dolduran bir dizi aynı zamanda. Özellikle aile alanından uzmanlaşmak isteyenlerin kesinlikle izlemesi gereken bir dizi bu. Kurgusu ve duygu aktarımı çok etkileyici. Prof. Dr. Jeffrey Kottler’in da “hikayesi çok etkileyici, kesinlikle izlemelisiniz” demişti gittiğim eğitiminde. Onun tavsiyesinden çok önce tüm bölümlerini izleyip bitirdiğim için kendimle gizliden gizliye gurur duymuştum.

4) You’re the Worst: Çok eğlenerek izlediğim bir diziydi bu, özellikle ilk 2 sezonunda. Öz-yıkıcı iki yetişkinin birbirlerine aşık olma ve ilişkilerini kendilerine rağmen nasıl yürütebildikleri üzerinden yürüyen bir hikayesi var. Depresyonun ve post travmatik stres bozukluğunun ilişkiler üzerinde ne gibi etkiler yaratabileceğini anlamakta yardımcı olabilecek bir dizi. Değişik problem çözme ve başa çıkma mekanizmaları görmek, arkadaş, kardeş, karı-koca, sevgili olma-olamama dinamiklerini analiz etmek isteyenler için bir cevher niteliğinde. Komedi dizi olması da bence bir bonus.

5) Masters of Sex: Bilimsel olarak psikolojik araştırmaların ne kadar zor ilerlediğini işleyen bu dizi cinsel yaşam alanındaki öncü araştırmacılar olan William Masters ve Virginia Johnson ikilisinin hayatları ve bilimsel çalışmaları etrafında ilerliyor. Bekar bir anne olmanın güçlükleri, iyi bir bilim adamı olduğu kadar iyi bir baba olamamanın getirdiği sancılar, yetişkinlerin kendi ebeveynleriyle olan geçmiş ilişkilerinin etkileri ve ırkçılık bu dizide ele alınan diğer psikoloji konularından. 4 sezon oynamış bu diziyi bence özellikle araştırmacı olmayı düşünenler mutlaka izlemeli.

6) Atypical: Otizm spektrum bozukluğu olan bir ergen ve onun aile etrafında gelişen hikaye özellikle yaşanılan iletişim güçlüklerini anlamak açısından çok faydalı olabilecek örnekler sunuyor. Bu diziyi izlerken aklıma hep özel eğitim ihtiyacı olan bireyler için Türkiye’de nasıl cinsellik ve mahremiyet eğitimi veriliyor (ya da veriliyor mudur) sorusu takıldı. Dizinin diğer bir çarpıcı kısmı da özel eğitim ihtiyaçlı bireylerin kardeşlerinin psikolojik durumları hakkında fikir verebilmesi. Normal gelişim gösteren kardeşlerden özellikle anne baba tarafından kendilerini feda etmelerinin beklenmesi, özel eğitim ihtiyacı olan kardesin aslında hayatını bağımsız sürdürebilmek için çırpınması, hayatı aile bireylerini kontrol etmekle geçen bir annenin artık kendini kontrol edememesi gibi konulara da dikkat çeken bu diziyi özellikle özel eğitim alanında uzmanlaşan ya da uzmanlaşmak isteyenlerin mutlaka izlemesi gerek.

7) 13 Reasons Why: A.B.D.’de ciddi tartışmalara yol açan bu dizi lise öğrencisi bir kızın intihar etmesinin 13 sebebi üzerine kurgulanmış. Esas konu zorbalık olsa da özellikle ergenlik dönemi ile ilgili bir çok örneği yansıtması açısından özellikle 12-18 yaş grubuna hizmet veren ya da vermek isteyen uzmanların mutlaka izlemesi gereken bir dizi. Özellikle de 1. sezonun son bölümünden uzmanların çıkarması gereken çok ders var. Siber zorbalık, iç grup-dış grup çatışmaları, aidiyet duygusu, kimlik karmaşası, ebeveynlik tutumları, cinsel saldırı gibi bir çok konu da 1. sezon sırasında karşımıza çıkıyor. A.B.D’de uzmanlar tarafından, ergenlerin sadece ebeveynleri eşliğinde bu diziyi izlemeleri tavsiye ediliyor. İntiharı özendiren bir tarafı olabileceği düşünülen bu dizi 2018 yılında 2. sezonu ile de adından söz ettireceğe benziyor.

8) Genius 1. sezon: Albert Einstein’in hayatını konu alan bu dizi yine özellikle araştırmacı olmayı düşünen uzmanları motive edecek türden. Einstein’in ne kadar zorlu bir süreçten geçerek o kadar çabalamasına rağmen ancak seneler sonra çalışmalarının ürünlerini aldığını görünce insanın kendisine “yine dene yine yenil daha iyi yenil” sözünü hatırlatası geliyor. Einstein’in hayatının kahramanı olan 1. eşinin kişilik yapısının dizi boyunca nasıl değiştiğini analiz etmek cinsiyet kalıp yargıları hakkında fikir verebilir. Dizinin bence her bölümde izleyiciye iletmek istediği en önemli ders de “ne olursa olsun soru sormayı bırakma! soru sormadan yaşamına devam eden insanın bitkisel insandan farkı yoktur” şeklinde özetlenebilir.

9) Gypsy: Bir psikoterapistin danışanlarının yakınlarını takip edip onlarla iletişim kurarak danışanları ve onların yakınları arasındaki ilişkiyi manipüle etmesi üzerine kurulu dizi özellikle psikoterapi sürecinde etik ilkelerin ihlali üzerine nefis örnekler sunuyor. Psikoterapi süreci, süpervizyon toplantıları, cinsiyet rolü kimliği karmaşası, cinsel kimlik, okulda dışlanma, veli-okul iletişimi gibi yan konuları da dikkat çekici bir şekilde işleyen bu dizi özellikle psikoterapist olmak isteyenler ya da olanlar izlemeli. Psikoloji ve psikolojik danışmanlık bölümlerindeki etik dersi kapsamında da örnek olarak izletilebilir ve üzerinde tartışılabilir.

10) Big Little Lies: 7 bölümlük bu mini dizide çocukları aynı sınıfa giden üç kadının hayatları ele alınıyor. Tecavüz sonrası hamile kaldığı çocuğunu doğuran ve sürekli farklı şehirlere taşınarak hayat kurmaya çalışan bekar annenin çocuğunun okulda zorbalıkla suçlanmasıyla beraber diğer iki anne bu anneye her anlamda destek olmaya başlıyor. Dizinin diğer bir kahramanı dışarıdan mükemmel görünen bir evliliğe sahipken kocasından sürekli şiddet gören bir kadın. Üçüncü kahraman ise ikinci kocasını aldatan, ama dışarıdan neredeyse mükemmel görünen bir eş ve anne. Çift terapisi, aile içi şiddet, okulda zorbalık ve etiketlenme sonucu dışlanma, bekar anne olmak gibi konular üzerinde düşünmek için izlenebilecek bir dizi.

BONUS: Dr Katz Professional Therapist: 6 sezonda 81 bölümü yayınlanmış bu animasyon boşanmış bir terapist ve onun serserilik ile meşgul olan 23 yaşındaki oğlunun yaşamını ele alıyor. Terapi süreçlerini biraz kinayeli bir üslubu olan bir de çizgi film olarak izlemek isteyenlere tavsiye edebilirim.